Ashab-ı Kiram'ın Hepsi Müçtehid Değildir. Ashabın Büyük Müçtehid ve Fakihleri

Ashab-ı Kiram'ın Hepsi Müçtehid Değildir. Ashabın Büyük Müçtehid ve Fakihleri

Sahâbe-i gûzîn, peygamberimizin huzurunda bulunmak ni'meti ile kendilerinde pek büyük bir istidat tecelli eylemiş, aralarında yüksek ictihâd kabiliyetini sahip bir hayli zatlar bulunmuştur. Hattâ Hz. Ebû Bekri Sıddîk, Hz. Ömer, Hz. Osman, Hz. Ali, Abdurrahman ibnü Avf, Muâz ibni Cebel, Ammar ibni Yâsir, Hüzeyfetübnü'l Yeman, Zeyd ibni Sabit, Ebudderdâ, Ebû Mûsel Eş'ari, Ubâdetübnû's Sâmit, Abdullah ibni Mes'ud (r.anhüm) zamanı saadette bile Resûl-i Ekrem'in (s.a.v.) emirlerine mebnî fetva verirlerdi:

Ashâb-ı kiram arasında fetvaları kayd ve tesbit edilmiş yüz otuz kadar zât vardır. Bu zâtlar, vermiş oldukları fetvaların sayısına göre üç kısma ayrılmışlardır.

1. kısım, çok fetva vermiş olanlar: Hz. Âişe-i Sıddıka (r.anha), Hz. Ömer, Hz. Ali, Abdullah ibni Mes'ûd. Zeyd bin Sabit, Abdullah ibni Abbas, Abdullah ibni Ömer (radıyallahü anhûm) bu yedi zâta "Fukâlıa-i seba" denilir.

2. kısım, vermiş oldukları fetvalar, orta halde bulunan şu yirmi zattır: Hz. Ebu Bekri Sıddîk, Hz. Osman, Hz. Ümmü Seleme, Enes ibni Mâlik, Ebu Saidil Hudri, Ebû Hüreyre, Abdullah bin Amr, Abdullah bin Zübeyr, Ebû Mûsel Eşarî, Sa'd ibni Ebi Vakkas, Selman-ı Farisî, Câbir bin Abdullah, Muaz bin Cebel, Talha, Zûbeyr bin Avvam, Abdurrahman bin Avf, İmran bin Hüseyin, Ebubekre, Ubâdetübnü Sâmit, Muâviye bin Ebi Sûfyan (radıyallahü Teâlâ anhüm).



3. kısım, kendilerinden pek az fetva nakledilmiş, yüzden ziyâde Zatlardır: Hz. Hafsa, Hz. Ummü Habîbe, Hz. Cüveyre, Hz. Safiyye, Hz. Fatıma, Ummi Eymen, Esma bînti Ebi Bekr, Hz. Hasen, Hz. Hüseyin, Ebûd Derdâ, Ebû Ubeyde ibnil Cerrah, Saîd bin Zeyd, Übeyy bin Kâab, Ebû Eyyübel Ensarî, Ebû Zerri Gıfari, Ammar bin Yâsir, Abdullah bin Ebi Bekr, Abdurrahman bin Ebi Bekr, Amr bin As, Akil bin Ebî Tâlib, Hâlid bin Velid... gibi zevat bu cümledendirler. (r.anhüm)

Ashâb-ı kiram, büyük İslâm merkezlerine dağılmışlardı. Bulundukları belde ahâlisi kendilerinden fetva alıyor, onunla amel ediyordu. Meselâ: Medîne-i Münevvere'de, Hz. Aişe (r.anha), Hz. Ömer, Abdullah ibni Ömer, Zeyd bin Sabit, Mekke-i Mükerreme'de Abdullah İbni Abbas, Irak'da, Hz. Ali, Abdullah ibni Mes'ûd, Ebu Mûsel Es'arî ve Enes bin Mâlik, Şam'da, Muâz ibni Cebel, Ubâdetübnü Samit ve Ebûd Derdâ, Mısır'da Amr bin As'ın oğlu Abdullah Hazretlerinin fetvalarına tâbi olurlardı.(ranhûm).